سافاری در ماداگاسکار و تماشای شگفت انگیزترین مخلوقات زمین (قسمت اول) - مجله پیوند

ماداگاسکار جزیره ای بزرگ و زیبا و مقصدی ایده آل برای گردشگرانی مشتاق از اقصی نقاط دنیا است. جزیره ای که میلیون های سال پیش از هند جدا شده و از آن موقع تا به امروز در انزوایی خاص و دور از هیاهو به حیات خود ادامه داده است، جزیره ای که از آن با نام قاره هشتم نیز نام برده می گردد.

این جزیره در نزدیکی سواحل جنوب شرقی آفریقا واقع شده و مرکز آن شهر آنتاناناریوو (Antananarivo) است. اما ماداگاسکار از ویژگی هایی چند بهره برده که آن را به مقصد گردشگری محبوب علاقه مندان طبیعت گردی و ماجراجویی به سبک سافاری مبدل نموده است. ویژگی های متعدد و ممتازی که قابل چشم پوشی نیستند.

اما در میان این ویژگی ها بی شک تنوع زیستی قابل توجه این منطقه جایگاهی بسیار مهم دارد. جزیره ماداگاسکار زیستگاه شماری از عجیب ترین و در عین حال شگفت انگیزترین مخلوقات این سیاره است و مگر نه اینکه رکن اصلی یک سافاری فراموش نشدنی، دیدنی حیوانات در زیستگاه طبیعی شان است؟ پس علاقه مندان و سافاری دوستان، ماداگاسکار را از قلم نیاندازید، جایی که شاید آخرین شانس مشاهده بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض، در انتظار نوع بشر باشد.

بی شک بازدید از ماداگاسکار برای علاقه مندان سفر به سبک سافاری تجربه ای منحصربه فرد و به یادماندنی خواهد بود. اما آیا جالب توجه ترین مخلوقات ساکن ماداگاسکار را می شناسید؟ مخلوقاتی متفاوت و چه بسی دوست داشتنی که تنها در این بخش از کره زمین یافت می شوند.

در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا ببینیم ماداگاسکار زیستگاه کدام موجودات شگفت انگیز است؟

اردک ماداگاسکار (Madagascar Pochard)

این پرنده در شمار گونه های نادر و کم جمیعت است، به طوری که تخمین زده می گردد جمیعت این گونه در مجموع حتی از صد عدد هم کمتر است. در واقع اردک ماداگاسکاری جز کمیاب ترین گونه های اردک در دنیا است. اغلب این اردک ها ساکن نیزارها و دریاچه های آب شیرین ماداگاسکار هستند. از سوی دیگر تعداد آن ها به مقدار ای انگشت شمار و مشاهده شان به قدری نادر است که برای سال ها تصور می شد گونه آن ها مدت ها قبل منقرض شده است. اما درسال 2006 ناگهان 20 اردک ماداگاسکاری در دریاچه Matsaborimena مشاهده شده و باعث شگفتی شدند.

در همان سال یک مرکز حیات وحش برنامه هایی برای فراوری نسل بیشتر این گونه را در دستور کار قرار داد. در سال 2013 نشانه هایی از موفقیت این برنامه مشاهده شد، به طوری که تعداد اردک ها از 20 به 80 اردک افزایش پیدا کرد. در مجموع به نظر می رسد ورود گونه های تازه به محیط زیست آن ها و نیز از دست رفتن محل های آشیانه سازی، عمده دلیل کاهش جمعیت آن ها بوده است.

اما علیرغم تمامی کوشش های انجام شده، همچنان این گونه به دلیل مسائل فوق و نیز کمبود مواد غذایی در زیستگاه شان در معرض خطر انقراض قرار دارند. اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی (IUCN) این گونه از پرندگان را در شمار پرندگان در معرض خطر طبقه بندی نموده است.

از نظر ظاهری این اردک جثه ای به مقدار اردک های معمولی داشته و طول بدنش اغلب بین 45 تا 54 سانتیمتر است. آن ها به خاطر رنگ های قهوه ای قرمز پرهایشان که در نواحی شکم به رنگ سفید و در بخش پشتی خاکستری رنگ است، معروف هستند. امروزه جمعیت اندکی آن ها با بحران کمبود مواد غذایی روبرو بوده و به خاطر کاهش پوشش گیاهی ممکن است خیلی زود برای همواره از صحنه طبیعت محو شده و تنها عکس های شان برای دیدن باقی بماند.

شپشه زرافه ای (Giraffe weevil)

این حشره با ظاهری عجیب و متفاوت، ساکن جنگل های ماداگاسکار است. شپشه زرافه ای نام خود را مدیون گردن دراز و جالب توجه خود است. طول گردن در حشره نر تقریبا دو تا سه برابر حشره ماده است. نرها از این گردن بلند برای ساختن لانه استفاده نموده و بعلاوه در طول فصل جفتگیری از آن برای جنگ و رقابت با دیگر حشرات نر استفاده می نمایند.

طول تقریبی این حشره در حدود 2.5 سانتیمتر است و با این اوصاف در شمار بزرگ ترین حشرات خانواده شپشه ها جای دارد. بیشتر بدن این حشره به رنگ سیاه است و تنها بخشی از پشت آن ها دارای پوسته ای قرمز رنگ است که elytra نامیده می گردد. شپشه زرافه از این صدف برای پوشاندن بال ها در هنگام مبارزه استفاده می نماید.

هم اکنون جمعیت گسترده ای از این نوع حشره در جنگل ماداگاسکار سکونت دارند که بخش اعظم زندگی خود را روی درختان کوچکی موسوم به giraffe beetle trees سپری نموده و از برگ درختان تغذیه می نمایند. خوشبختانه هنوز شکارچی خاصی برای شکار این نوع حشره شناسایی نشده است، حشره ای که علیرغم ظاهر عجیبش، کاملا بی آزار است. تا به حال نشانه ای دال بر حمله این حشرات به انسان یا دیگر گونه ها گزارش نشده است.

کوآی آبی (Blue Coua)

جزیره ماداگاسکار زیستگاه 250 گونه مختلف از پرندگان است. با این حال 44% از این موجودات خوش آب و رنگ، تقریبا در هیچ کجای دیگر دنیا قابل مشاهده نیستند. یکی از این گونه های منحصربفرد ساکن ماداگاسکار، پرنده ای است به نام کوآی آبی.

این پرنده متعلق به خانواده فاخته ها (کوکو) است، با این حال از نظر رفتاری شباهتی به رفتار انگل وار فاخته از خود نشان نمی دهد. کوآی آبی بعلاوه به نام Madagascar coucal نیز شناخته می گردد و دلیل نامگذاری آن ها هم به خاطر رنگ آبی تیره شاهپرهای شان است.

مقدار کوآی معمولا بین 48 تا 50 سانتیمتر و وزن آن در حدود 235 گرم است. تقریبا تمای بخش های بدن آن ها آبی رنگ است. رنگ آبی تره شاه پرها و رنگ آبی روشن پوست اطراف چشم های این پرنده حقیقتا دیدنیی و مجذوب کننده است. متأسفانه کوآی نیز به دلیل شکار بی ر ویه در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.

برخلاف کوکوها، کوآی آبی عادت به تخم گذاری در آشیانه پرندگان دیگر نداشته و خود به لانه سازی می پردازد. آن ها از برگ و شاخه های کوچک درختان برای ساخت آشیانه استفاده نموده و اغلب آن را در میان شاخ و برگ درختان از نظر مخفی می نمایند. در هر فصل جفتگیری، پرنده ماده تنها یک تخم می گذارد.

آفتاب پرست پلنگی (Panther Chameleon)

با مقدار ای در حدود یک گربه خانگی، این نوع آفتاب پرست را باید یکی از بزرگترین انواع این گونه در دنیا دانست. درازای بدن آن ها معمولا بین 17 تا 20 سانتیمتر است. این گونه بزرگ جثه آفتاب پرست ها بومی جزیره ماداگاسکار بوده و بعلاوه به خاطر خطوط رنگی پوستش به معروفیت رسیده است.

آفتاب پرست پلنگی در جنگل های حاره ای و در بخش های مرکزی و شمال غربی ماداگاسکار سکونت دارد. الگوهای رنگی پوست آن ها با محیط زندگی شان مطابقت داشته و متنوع است. رنگ آن ها از نارنجی، قرمز، آبی، سبز تیره یا آبی سبز با خطوط و نقاط متفاوت متغیر است. آفتاب پرست نر معمولا در مقایسه با جنس ماده ظاهری رنگارنگ تر دارد.

آفتاب پرست پلنگی توانایی تغییر رنگ خود را با سرعتی شگفت انگیز به نمایش می گذارد. این تغییر رنگ خارق العاده بسته به تغییرات محیطی رخ می دهد. البته در این میان احساسات جانور، تغییرات دما، سلامتی و حتی اندازه نور محیط هم روی این توانایی تأثیر می گذارد. معمولا جنس ماده سایه های تیره ای از قهوه ای و خاکستری را نشان می دهد، اما گاهی در فصل جفتگیری رنگ ماده ها هم روشن شده و گاهی به رنگ های نارنجی یا صورتی مشاهده می شوند.

قورباغه گوجه فرنگی (Tomato frogs)

قورباغه گوجه فرنگی به خاطر رنگ پوست قرمز- نارنجی خود به این نام شناخته می گردد. قورباغه های ماده البته از نظر رنگ پوست شباهت بیشتری به گوجه فرنگی های خوش و آب و رنگ و تازه دارند. در مقابل رنگ پوست قورباغه نر تیره تر و متمایل به قهوه ای است. بدون شک این نوع قورباغه یکی از رنگارنگ ترین مخلوقات دنیا بوده و از قضا تنها در جنگل های جزیره ماداگاسکار قابل مشاهده است.

در ماداگاسکار این قورباغه ها بیشتر در نواحی باتلاقی، برکه های کم عمق و دیگر زیستگاه های آبی سکونت دارند. از سوی دیگر رنگ قرمز آن ها بی شباهت به علامت هشدار نیست که به شکارچیان اخطار می دهد که بیش از مقدار به آن ها نزدیک نشوند. اگرچه این نوع قورباغه سمی نیست اما وقتی مورد تهدید قرار بگیرد، از پوست بدنش مایعی غلیظ و چسبناک ترشح شده که باعث هراس شکارچیان می گردد.

قورباغه های گوجه فرنگی از قضا خود شکارچیانی ماهر بوده و در هنر استتار استادند. به این معنی که آن ها در مکان مناسب نشسته و بی خبر با حملاتی برق آسا شکار خود را از پای در می آورند. رژیم غذایی آن ها اغلب شامل انواع حشرات و حتی بی مهرگان کوچک است.

سیفاکا (Sifaka)

سیفاکا یکی از گونه های مجذوب کننده خانواده لمورها است که فقط در جزیره ماداگاسکار قابل مشاهده است. ظاهرا تلفظ نام این موجود در زبان محلی shif-auk است که به اختصار سیفاکا خوانده می گردد.

آن ها دارای سه نوع اصلی شامل سیفاکای تاج طلایی، گونه coquerels sifaka و گونه diademed sifaka هستند. سیفاکا یکی از گونه های در معرض خطر ماداگاسار است ،چرا که زیستگاه آن ها به دلیل زیاده خواهی های نوع بشر در معرض خطر نابودی قرار گرفته است.

این گونه از لمورها دارای مقدار ای میانه بوده و طول بدن شان بین 40 تا 55 سانتیمتر و وزن شان درنهایت 6 کیلوگرم است. خز ابریشمی و بلند آن ها یکی از ویژگی های قابل ملاحظه این نوع از لمورها است. رنگ این خز بین رنگ های مشکی، طلایی، سفید و خاکستری متغیر است.

سیفاکا جانوری درخت زی بوده و زندگی خود را اغلب روی شاخ و برگ درختان سپری می نماید. آن ها می توانند به سادگی از یک شاخه به شاخه دیگر بپرند و این کار را به یاری پاهای قدرتمند خود انجام می دهند. سیفاکا معمولا در گروهای کوچک که بین 6 تا 10 عضو دارد مشاهده می شوند. خوراک اصلی آن ها را میوه، برگ و جوانه تشکیل می دهد.

ایندری (Indri)

مادگاسکار به خاطر سکونت انواع گوناگون لمورها معروفیتی خاص دارد. در حدود 50 گونه مختلف لمورها در جنگل های ماداگاسکار زندگی می نمایند که ایندری یکی از آن ها است. ایندری بزرگترین لمور شناخته شده جزیره ماداگاسکار است. این جانور دارای بدنی بزرگ است که بین 64 تا 72 سانتیمتر طول داشته و وزن آن ها به ده کیلوگرم نیز می رسد. ایندری بعلاوه یکی از گونه های درمعرض خطر لمورها است که اکنون کمتر از ده هزار عدد از آن ها به جای مانده است.

زیستگاه ایندری جنگل های بارانی بخش شرقی ماداگاسکار است. آن ها در گروههای کوچک 4 تا 8 عضوی مشاهده می شوند. ایندری ها به خاطر آوای بلند و مخصوص خود به معروفیت رسیده اند، صدایی که آنقدر بلند است که از مسافت های بسیار دور هم قابل شنیدن است.

همانند سیفاکا، ایندری هم اغلب دوران زندگی خود را روی شاخ و برگ درختان سپری می نماید. آن ها جزو نخستی های درخت زی هستند، به این معنی که این گونه به خصوص برای حرکت بین درختان تطابق پیدا نموده است. ایندری پاهای قدرتمند و انگشتان بزرگی دارد که به او قدرت جهش بالایی بخشید ه اند، به طوری که می تواند به سادگی بین شاخ و برگ درختان جابجا گردد. این لمور شگفت انگیز می تواند تنها با یک پرش مسافتی ده متری را طی کند.

به انتها این مطلب رسیدیم، هر چند هنوز داستان مخلوقات شگفت انگیز ماداگاسکار به انتها نرسیده است. در مطلب بعدی نیز همراه ما باشید تا شما را با دیگر موجودات سرگرم نماینده و حیرت انگیز این منطقه آشنا کنیم.