خبرنگاران نخستین رتبه بندی داخلی دانشگاه ها منتشر شد - مجله پیوند

به گزارش روز یکشنبه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، محمدجواد دهقانی سرپرست این پایگاه درمورد این رتبه بندی اظهارداشت: از اواخر سال 98 با ابلاغ رسمی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور با شاخص ها و معیارهای مصوب کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت علوم شروع شد.

وی افزود: هرچند در طول 10 سال گذشته رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور توسط گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام انجام می شد اما در سال 99 رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه های دولتی تحت نظارت وزارت علوم با معیارها و شاخص های جدید همچنین روش شناسی متفاوت نسبت به قبل و با هماهنگی و نظارت کامل کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزرات عتف توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) انجام و نتایج آن اعلام شد.

وی یادآور شد: در این رتبه بندی، معیارهای کلی در ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در 6 حوزه آموزش (با وزن 30 درصد)، پژوهش (با وزن 25 درصد)، فناوری و نوآوری (با وزن 20 درصد)، بین المللی سازی (با وزن 10 درصد)، اثرگذاری اقتصادی (با وزن 10 درصد) و خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات (با وزن 5 درصد) است؛ هر کدام از این معیارهای اصلی، به تعدادی شاخص اصلی و زیر شاخص تقسیم می شوند که عملکرد دانشگاه در هر یک از آنها به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار می گیرد. تعداد شاخص های به کار گرفته شده در رتبه بندی جدید 104 شاخص و زیرشاخص است که در جدول زیر بر اساس هر معیار اصلی نشان داده شده است.

وی در ادامه گفت: بر اساس روش شناسی جدید و بر مبنای شاخص های مصوب کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت علوم، اطلاعات مورد نیاز رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی از سه طریق جمع آوری شده است؛ اطلاعات پژوهشی که جمع آوری آن بر عهده گروه رتبه بندی پایگاه استنادی جهان اسلام است، خوداظهاری دانشگاه ها که از طریق تکمیل پرسشنامه الکترونیکی رتبه بندی توسط رابطان در دانشگاه ها به دست می آید همچنین برخی اطلاعات آموزشی که از طریق وزارت علوم یا سازمان های زیر مجموعه در اختیار گروه رتبه بندی قرار داده می شود.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: روش شناسی رتبه بندی به صورت کامل در وب سایت رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در دسترس دانشگاه ها قرار خواهد گرفت. بر اساس روش شناسی موجود، اطلاعات جمع آوری شده در سال های 95 الی 97 بوده و دلیل انتخاب این بازه زمانی، تکمیل اطلاعات مورد نیاز در شاخص ها و معیارهای مورد نیاز است.

دهقانی ادامه داد: در رتبه بندی سال 99، تعداد 103 دانشگاه حضور داشتند که اطلاعات آنها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و بر اساس ماموریت هر یک دسته بندی شده و مورد رتبه بندی قرار گرفته اند. تفاوت این دسته بندی با رتبه بندی سال های پیش، در دسته بندی دانشگاه های علوم کشاورزی به صورت مستقل است.

وی آمار حضور دانشگاه ها بر اساس نوع دانشگاه را به شرح زیر گفت:

رتبه بندی داخلی با روش شناسی جدید

سرپرست ISC همچنین گفت: با توجه به اینکه رتبه بندی با روش شناسی جدید برای اولین بار در سال 99 اجرا شده است، بدون تردید در برخی موارد ممکن است سوالات و ابهاماتی وجود داشته باشد که تلاش خواهد شد اطلاعات و جزییات کامل از طریق داشبورد اختصاصی در وبگاه ISC در اختیار دانشگاه ها قرار گیرد. با این حال پیشنهادهایی که توسط برخی دانشگاه ها ارسال شده جمع آوری شده تا در سال آینده در کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت عتف بررسی و مد نظر قرار گیرد.

دهقانی ادامه داد: مهم ترین چالش موجود در رتبه بندی سال جاری نداشتن اطلاعات کافی، شفافیت و مستندات در شاخص های آموزش، نوآوری، فناوری، اثر گذاری اقتصادی، خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات بود. از آنجا که این اطلاعات از اهمیت زیادی برخوردار بوده و برخی از دانشگاه ها موارد را تکمیل یا مستدات را ارائه نکرده بودند در فرایند رتبه بندی مسائل زیادی ایجاد و موجب تاخیر در اعلام نتایج شد.

وی گفت: نتایج رتبه بندی سال 99 با توجه به تصمیم کارگروه تخصصی رتبه بندی بر اساس چند بخش مختلف از جمله دانشگاه های جامع، دانشگاه های صنعتی، دانشگاه های علوم کشاورزی و هنر همچنین به صورت درهمکرد دانشگاه های جامع و صنعتی محاسبه و منظور شده است.

نحوه رتبه بندی دانشگاه ها

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام همچنین گفت: در هر بخش با توجه به نزدیک بودن امتیازها و رتبه های دانشگاه ها، انتخاب بازه های رتبه ای به جای رتبه مطلق پیشنهاد و اجرا شده و بر این اساس، همه دانشگاه های حاضر در رتبه بندی به صورت بازه مشخص محاسبه و اعلام شده است. بدین صورت که برای دانشگاه های جامع تا رتبه 40، بازه های 10 تایی تعریف شده است. دسته اول 10 دانشگاه اول بود که با توجه به امتیاز کسب شده در بازه رتبه ای (10-1) قرار دارند، دسته دوم 10 دانشگاه دوم هستند که در بازه رتبه ای (20-11) قرار دارند، دسته سوم 10 دانشگاه سوم هستند که در بازه رتبه ای (30-21) قرار دارند و دسته چهارم 10 دانشگاهی هستند که در بازه رتبه ای (40-31) و سایر دانشگاه ها در دسته پنجم و در رتبه 41+ قرار می گیرند.

دهقانی افزود: در گروه دانشگاه های صنعتی، دانشگاه ها در دسته های پنج تایی نشسته اند و دسته اول، پنج دانشگاه اول هستند که در بازه رتبه ای (5-1) قرار دارند؛ دسته دوم، پنج دانشگاه دوم اند که در بازه رتبه ای (10-6) قرار دارند، دسته سوم، 5 دانشگاه سوم هستند که در بازه رتبه ای (15-11) و سایر دانشگاه ها در دسته چهارم و در رتبه 16+ قرار می گیرند. در بخش درهمکرد دانشگاه ها نیز به شیوه بالا برای دانشگاه های صنعتی و جامع اعلام شده است با این تفاوت که برای این دانشگاه ها بازه های 15 تایی اعلام شده و دانشگاه هایی که در بازه رتبه ای 15-1 قرار دارند به عنوان دانشگاه های دسته اول معرفی شده اند.

وی گفت: چنانچه 2 یا چند دانشگاه دارای رتبه مشابهی باشند، تعداد دانشگاه ها در آن بازه بیشتر خواهد بود و به همین نسبت به عدد بازه بعدی اضافه خواهد شد. به عنوان مثال در رتبه بندی درهمکرد دانشگاه های صنعتی و جامع و در بازه رتبه ای 45-31 تعداد دانشگاه ها به جای 15 دانشگاه، 16 دانشگاه است و به همین دلیل بازه رتبه ای بعدی به جای 46 از 47 شروع شده است.

تفاوت جایگاه دانشگاه ها

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تاکید کرد: نکته مهم، تفاوت جایگاه دانشگاه ها در 2 رتبه بندی دانشگاه های جامع و صنعتی با درهمکرد دانشگاه ها است؛ بدین صورت که ممکن است دانشگاهی در رتبه بندی دانشگاه های جامع دارای رتبه بهتری نسبت به یک دانشگاه باشد ولی در رتبه بندی درهمکرد در بازه رتبه ای پایین تری قرار گرفته باشد. این تغییر در رتبه به دلیل شیوه نرمال سازی است که در هر شاخص نسبت به دانشگاه اول انجام می گیرد و با تغییر دانشگاه ها ممکن است دانشگاه اول تغییر کرده و به دنبال آن رتبه دانشگاه هم تغییر کند.

بر اساس اعلام دهقانی از مزیت های رتبه بندی فوق، امکان ارتقای جایگاه دانشگاه ها بر اساس اطلاع از نقاط ضعف خود، برطرف کردن آن، تاکید و استمرار در نقاط قوت در رتبه بندی برای سال های آینده است؛ بدین صورت که با توجه به اطلاعاتی که دانشگاه ها از نحوه عملکرد خود در رتبه بندی حاضر به دست می آورند، می توانند به منظور عملکرد بهتر برنامه ریزی و سیاست گذاری داشته باشند.

در ادامه به جدول نخستین رتبه بندی داخلی دانشگاه ها اشاره می شود.