فوران آتشفشان تونگا باعث گرمای شدید سال جاری شد؟ - مجله پیوند

غزال زیاری: فوران آتشفشان هونگا تونگا هونگا هاپای در ژانویه 2022، یکی از بزرگترین فوران های آتشفشانی در طول تاریخ بود و این انفجار آتشفشانی که در زیر آب رخ داد، معادل 100 بمب اتمی هیروشیما قدرت داشت و میلیون ها تن بخار آب را به اتمسفر زمین فرستاد.

بعضی از کارشناسان در هفته های اخیر این بحث را مطرح نموده اند که شاید فوران این آتشفشان باعث افزایش دمای هوا در تابستان سال جاری بوده و حتی این اتفاق باعث شده تا این حدس درباره نقش انسان در تغییرات آب و هوایی مطرح گردد. اما آیا واقعا این فوران آتشفشانی باعث گرمای عجیب و غریب تابستان سال جاری بوده؟

گلوریا مانی، محقق ارشد در موسسه تحقیقات معدن و فناوری نیومکزیکو و لوئیس میلان، دانشمند پژوهشی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در این رابطه گفته اند: پاسخ کوتاه به این سوال، منفی است. اگرچه پدیده آب و هوایی ال نینیو، دمای کره زمین را بالا برد و فوران آتشفشان هونگا تونگا هم ممکن است برای مدت کوتاهی بر دمای بعضی منطقه ها زمین تاثیرگذار بوده باشد، اما مقصر اصلی گرمای تابستان سال جاری، تغییرات آب و هوایی است.

مطالعات متعدد حکایت از آن دارند که فوران بزرگ این آتشفشان باعث این تغییرات آب و هوایی نمی گردد و عامل محرک اصلی، فعالیت های انسانی مثل سوزاندن سوختهای فسیلی است.

چرا عده ای تقصیر را گردن آتشفشان می اندازند؟

طبق شرح محققان، فوران های بزرگ آتشفشانی معمولا باعث کاهش دما می شوند؛ چرا که مقادیر زیادی دی اکسید گوگرد را از زمین بیرون می ریزند. این مواد ذرات معلق، سولفاتی را تشکیل می دهند که نور خورشید را به فضا منعکس نموده و سطح زمین را به شکل موقت خنک می نمایند؛ اما تاثیر فوران تونگا به نحو دیگری بود، چرا که این فوران در زیر آب رخ داد.

مانی و میلان در این باره گفتند:فوران آتشفشان هونگا تونگا، عجیب و ویژه است؛ چرا که علاوه بر ایجاد بیشترین افزایش در اندازه آئروسل در استراتوسفر در دهه های اخیر، اندازه زیادی بخار آب را نیز وارد استراتوسفر جو زمین کرد.

بخار آب یک گاز گلخانه ای طبیعی است که تابش خورشید را جذب نموده و گرما را در جو زمین به دام می اندازد. طبق گفته مانی و میلان، آئروسل و بخار آب بر سیستم آب و هوا تاثیرگذار هستند؛ اما در چندین مطالعه به این نکته اشاره شده که به علت افزایش و پایداری بخار آب ناشی از این آتشفشان، این فوران می تواند اثر گرم شدن موقت و خالصی در سطح داشته باشد.

• چرا جت های خصوصی در ارتفاع بالاتری پرواز می نمایند؟
• گنج ارزشمندی که در قطب جنوب ماه پنهان شده

مطالعه منتشر شده در مجله Nature Climate Change در ماه ژانویه حاکی از آن است که طبق برآوردهای اجرا شده، فوران این آتشفشان، اندازه بار آب در استراتوسفر زمین را بین 10 تا 15% افزایش داده که این بزرگترین اندازه افزایشی است که دانشمندان تا به امروز ثبت نموده اند. آنها با بهره گیری از یک مدل محاسبه کردند که بخار آب می تواند میانگین دمای کره زمین را تا 0.035 درجه سانتیگراد افزایش دهد.

بعضی مفسران نیز با درنظر داشتن این صحبت ها، فوران آتشفشان هونگا تونگا را با گرمایش زمین مرتبط می دانند و بعضی دیگر از مطالعات حاکی از یک اثر بالقوه گرم شدن زمین است. اما محققانی که در این رابطه به مطالعه می پردازند، به وضوح دریافته اندکه این آتشفشان عامل اصلی گرمایش عجیب تابستان سال جاری نیست.

استوارت جنکینز، دانشمند آب و هوا و پژوهشگر فوق دکترا در دانشگاه آکسفورد بریتانیا و نویسنده اصلی مقاله ماه ژانویه دراین باره گفته: منصفانه این است که بگوئیم که تاثیر این آتشفشان بر گرمای عجیب تابستان سال جاری، بسیار کم است.

تصویر بزرگتری از تغییرات آب و هوایی

روند گرم شدن کره زمین، از قبل از فوران این آتشفشان آغاز شده بود. ماه جولای احتمالا گرم ترین ماه ثبت شده از لحاظ دمای جهانی بوده اما به گفته ناسا، پنج تا از گرم ترین ماه های جولای در تاریخ، در پنج سال اخیر رقم خورده اند.

مانی و میلان اعلام نموده اند که به مدل های دقیق بیشتری احتیاج است تا معین گردد که تاثیر فوران این آتشفشان بر دمای کره زمین در مقایسه با سوزاندن سوخت های فسیلی و پدیده ال نینیو چقدر بوده است. اما طبق انتظارات، تاثیر فوران هونگا تونگا به مراتب کمتر از اثرات ناشی از سوزاندن سوخت های فسیلی بوده است. آنها در این رابطه گفته اند: شکستن رکورد دمای جهانی در جولای گذشته، تنها پیش نمایشی است از آنچه ممکن است در آینده و در صورتی که اقدامات اقلیمی جسورانه و جاه طلبانه ای صورت نگیرد، اتفاق بیفتد.

در ماه می، سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل متحد هشدار داد که به احتمال 66% میانگین سالانه دمای سطح زمین ر پنج سال آینده، از آستانه گرم شدن خطرناک 1.5 درجه سانتیگراد عبور خواهد نمود. طبق گفته ناسا، با گرم شدن 1.5 درجه سانتیگرادی زمین، امواج گرمای شدید گسترده تر شده و احتمال خشکسالی و کاهش دسترسی به آب افزایش خواهد یافت و افزایش 1.5 درجه ای دمای زمین منجر به فروپاشی صفحات یخی گرینلند و غرب قطب جنوب خواهد شد.

منبع: livescience