چه بچه هایی احتیاج به گفتاردرمانی دارند - مجله پیوند

ملیحه محمودخواه| (خاله چلا بابا سینینی نمی خله برام!) پرسید: خاله جان چی می گی متوجه نشدم. و مادر بلافاصله برای خاله شرح داد که مهدخت در خصوص شیرینی صحبت می نماید و گلایه دارد که چرا پدرش برای او شیرینی نمی خرد. مهدخت چهارساله ونیمه است و همه عاشق حرف زدن او هستند و می گویند شیرین زبان است.

اما بسیاری از صحبت های او را تنها مادرش متوجه می شود؛ هر جا که می فرایند مادر مترجم صحبت های دخترش می شود و باید مدام حواسش به این باشد که مهدخت به دلیل آنکه نتوانسته منظورش را به دیگران بفهماند، بغض نکند.

پدربزرگ و مادربزرگ او اعتقاد دارند که پدرش هم در کودکی همین طور بوده و با رفتن به مدرسه مشکل گفتارش رفع شده است؛ اما خاله جان نظر دیگری دارد، او اصرار زیادی می نماید که به مهدخت تخم کفتر بدهند تا زبانش باز شود، ولی چاره این کار نه صبر است و نه تخم کفتر.

بچه هایی که با این مشکل روبه رو هستند احتیاج به گفتاردرمانی دارند و این موضوعی است که نباید از آن غافل بود. دبیر انجمن علمی گفتاردرمانی ایران معتقد است که راه درمان این بچه ها شرکت در جلسات گفتاردرمانی است و بی توجهی به این موضوع باعث کاهش اعتمادبه نفس آنان در بزرگسالی می شود.

از یک سالگی پدر و مادر ها با تک کلمه های بچه ها ذوق می نمایند و هر بار کودک کلمات تکراری را که یاد گرفته، تکرار می نماید قند توی دل آن ها آب می شود، اما وقتی کودک شمع دو سالگی اش را فوت می نماید می تواند جملاتی دو کلمه ای بگوید و کم کم دامنه کلمات و جملاتش گسترش پیدا می نماید.

افزایش این توانایی گفتاری در همه بچه ها یکسان نیست به اعتقاد هوشنگ دادگر، دبیر انجمن علمی گفتاردرمانی ایران، فرایند رشد کلماتی در بعضی از بچه ها کندتر پیش می رود، اما اگر خانواده ها زودتر به این موضوع واقف شوند راحت تر می توانند این مشکل را در بچه ها رفع نمایند و دوره درمان کوتاه می شود.

اما وقتی کودک به پنج سالگی می رسد و خانواده ها آن موقع برای گفتاردرمانی اقدام می نمایند، طول درمان بیشتر شده و راندمان نیز به تبع آن کم می شود.

گفتاردرمانی علمی جدید در کشور

این گفتاردرمان معتقد است که از دو دهه قبل تغییر سبک زندگی، تغییر تعاملات، تغییر قالب های ارتباطی، صنعتی شدن و افزایش مشغله های خانواده ها سبب شده است که بازی های بچه ها تکراری و رایانه ای شود و بچه ها مدت زمان زیادی را جلوی تلویزیون سپری نمایند و به همین دلیل میزان مکالمه بین بچه ها و خانواده ها کاهش پیدانموده است.

آمار ها نشان می دهد که میزان صحبت و تعامل خانواده های ایرانی به دلیل مشغله های زیاد والدین بسیار کاهش پیدا نموده و به طور میانگین مکالمه بچه ها و پدر و مادر 22 دقیقه در روز است و این بسیار پایین است. در حالی که در گذشته به دلیل وجود خانواده های پرجمعیت مکالمه بین افراد خانواده زیاد بود و این امر سبب می شد کودک مهارت های گفتاری را بیشتر بیاموزد. درواقع ما ورودی های زبانی بچه ها را کم نموده و شکل بازی ها را تغییر داده ایم و این روی گفتار کودک تأثیر می گذارد.

بی خیال این مشکل نشوید

خودش خوب می شود، به مدرسه که برود صحبت کردنش خوب می شود، چقدر بی دلیل به کودک حساس شده اید. این جملاتی است که بسیاری از خانواده هایی که تصمیم می گیرند کودک شان را به گفتاردرمانی ببرند از دیگران می شنوند. اما توجه به وضع گفتاری کودک نقش بسیار مهمی در زندگی او بر جای می گذارد.

دبیر انجمن علمی گفتاردرمانی ایران تأکید می نماید که نباید بی خیال این ضعف در کودک شد؛ زیرا مسائل گفتاری مسائلی مانند عدم توجه و تمرکز، اعتمادبه نفس و عدم رشد تعاملی کودک را با خود به همراه دارد. زبان و ارتباطات در تنظیم رفتار های کودک در بزرگسالی نقش مهمی ایفا می نماید.

بچه هایی که دچار مشکل گفتاری هستند، در دوستیابی، همبازی شدن با بچه ها دیگر و توجیه آوردن دچار مشکل می شوند و سطح ارتباطی کودک کاهش پیدا نموده و مجموع آن ها اعتمادبه نفس کودک را کاهش می دهد.

به ادای صدا های کودک توجه کنید

والدین باید کاملا توجه داشته باشند که م، ب و د جزو صدا هایی هستند که بچه ها کمتر در ادای آن ها با مشکل روبه رو می شوند و صدا هایی مثل ک و گ و س و ز دیرتر ظاهر می شوند و آخرین صدا ر است که بیشتر بچه ها برای گفتن آن با مشکل روبه رو می شوند.

حالا با علم به این موضوع اگر کودک گفتار نامفهومی داشت و نتوانست این صدا ها را بگوید باید حتما او را برای افزایش مهارت گفتاری نزد گفتاردرمان برد؛ زیرا هر چه سن بالاتر برود عادت های غلط گفتاری آن قدر در فرد نفوذ پیدا می نماید که او قادر به ترک آن نخواهد بود.

چه بچه هایی احتیاج به گفتاردرمانی دارند

گاهی کودک نارس به جهان می آید و تأخیر در گفتار و درمان آن پیش بینی پذیر است. در بعضی از بچه ها نیز نشانه های ژنتیکی و عقب ماندگی ذهنی و جسمی سبب می شود که خانواده ها بدانند که کودک شان احتیاج به گفتاردرمانی دارد، اما در بعضی موارد تأخیر و آسیب های کلامی بدون علت است و کودک در سایر حیطه های شناختی و هوشی بدون مشکل است حتی شنوایی سالمی دارد، اما برای ادای کلمات با مشکل روبه رو می شود و این گروه از بچه ها نیز باید تحت درمان قرار گیرند تا گفتاردرمان در رشد زبان به کودک یاری کند.

تخم کفتر زبان بچه ها را باز می نماید

مادربزرگ همواره می گفت: اگر بچه ای دیر زبان باز کرد، کافی است به او تخم کفتر بدهید تا زبانش کامل باز شود. این اعتقاد مادربزرگ بود و بر روی آن اصرار داشت؛ اما دادگر نظر دیگری دارد و معتقد است هیچ مطالعه علمی بر روی اینکه مواد تغذیه ای بر روی تقویت گفتار تأثیر دارد، انجام نشده است، اما بعضی ها معتقدند ویتامین دی می تواند در افزایش هوش تأثیر داشته باشد که این موضوع منجر به اصلاح گفتار می شود.

گفتاردرمانی مختص بچه ها نیست

در هر رده سنی ممکن است افراد به گفتار درمانی احتیاج داشته باشند در میانسالی و کهنسالی نیز ممکن است اختلالاتی در بلع وجود داشته باشد و فرد در جویدن و قورت دادن غذا با مشکل روبه رو شده و نتواند غذا ها را بجود یا وقتی که می خواهد غذا را قورت دهد، غذا داخل ریه او رفته و مدام سرفه کند.

اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید همه این مسائل می تواند با گفتاردرمانی درمان شود. دادگر شرح می دهد که انواع اختلال در تن صدا ممکن است برای بعضی افراد رخ دهد که سبب می شود مثلا آقایان صدایشان نازک شود و خانم ها با صدای کلفت مردانه حرف بزنند این تغییر صدا گاهی برای خواننده و گویندگان نیز رخ می دهد و عملکرد بد تار های صوتی فرد را مستعد انواع التهابات حنجره، ندول یا زگیل یا پولیپ تار صوتی می نماید که در این زمینه گفتاردرمان می تواند در کنار متخصص گوش و حلق و بینی این مسائل را در فرد رفع کند.

کودک شما وقتی به گفتاردرمانی احتیاج دارد که

دیگران به راحتی متوجه نشوند فرزند شما چه می گوید.

فرزند شما برای سخن گفتن یا ترجمه افکار خود مدام به دنبال واژه می شود و با کلمات مبارزه می نماید.

صحبت کودک با لکنت، تکرار، طولانی شدن و بلوک ها مختل می شود.

فرزند شما بر روی مهارت های اجتماعی مانند دوست داشتن، برقراری ارتباط مستقیم، یادگیری مهارت های بازی و مشارکت با دیگران دچار نقصان است.

گاهی ممکن است کودک شما تلفظ کامل داشته و در خواندن نیز مسئله ای نداشته باشد، اما هنوز هم به گفتاردرمانی احتیاج دارد تا مهارت های زبان عملگرایانه خود و فرآیند استفاده از زبان را به درستی در سناریو های اجتماعی برای مصاحبه، یافتن دوستان جدید و درخواست های ساده بیاموزد.

کودک ممکن است به علت ناتوانی یا شرایط پزشکی مانند اوتیسم یا اختلال شنوایی نیز به گفتاردرمانی احتیاج داشته باشد؛ زیرا این بیماری توانایی برقراری ارتباط را تحت تأثیر قرار می دهد.

کودک شما کم شنوا یا در گفتن اصوات صوتی دچار مشکل است.

کودک علاوه بر تأخیر در صحبت علایم دیگری مانند بی توجه به پیرامون، تأخیر در رشد حرکت مانند راه رفتن و نشستن، واکنش نشان ندادن نسبت به اسم خود و صدا های پیرامونش دارد.