آشنایی با انواع روش های قلمه زدن گیاهان

به گزارش مجله پیوند، قلمه زدن یکی از روش های تکثیر غیرجنسی گیاهان است. در این روش، عضوی از اندام گیاه مانند ساقه، ریشه، برگ یا جوانه با هدف ازدیاد، از گیاه مادری جدا و در بستر کاشت مناسب کاشته می شود. قلمه علفی، قلمه چوب نرم، قلمه نیمه خشبی، قلمه خشبی، قلمه برگ و قلمه جوانه برگ از انواع روش های قلمه زدن گیاهان است.

آشنایی با انواع روش های قلمه زدن گیاهان

خبرنگاران | سرویس گیاهان و حیوانات - قلمه، بخشی از ساقه گیاه، برگ یا ریشه است که از گیاه مادری جدا می شود و در شرایط مناسب برای ریشه زایی قرار می گیرد. این روش ازدیاد از مهم ترین و رایج ترین روش های تکثیر غیر جنسی گیاهان است. قلمه زدن باعث حفظ خصوصیات ژنتیکی گیاه مادر می شود، از این رو برای انواع گیاهان مانند گل های زینتی و درختان میوه که اصلاح ژنتیک شده اند، بسیار مفید است. بنابراین امکان قلمه زدن نیز به ارث می رسد. ارقام مختلف رز، ژربرا، آنتریوم و انواع درختان میوه از مهم ترین گیاهانی هستند که قلمه زدن در آن ها باعث حفظ و گسترش خصوصیات ژنتیکی گیاه مادر شده است. انواع روش های قلمه زدن گیاهان، برای گیاهانی که بذر تولید نمی کنند یا تکثیر آن ها به وسیله بذر بسیار مشکل و زمان بر است، بسیار مفید واقع می شود. در ادامه به تشریح هر کدام می پردازیم.

انواع روش های قلمه زدن

قلمه ها می توانند به صورت های قلمه ساقه خشبی (چوبی)، قلمه ساقه نیمه خشبی و علفی (سبز)، قلمه برگ، قلمه جوانه برگ و قلمه ریشه تهیه شوند. در این میان، قلمه ساقه انواع مختلفی دارد و رایج ترین نوع قلمه است. در این روش قسمتی از ساقه را که دارای جوانه جانبی یا خاتمهیی است، از گیاه مادری جدا کرده و در محیط مناسب ریشه زایی قرار می دهند. قلمه ساقه پس از ریشه دار شدن به بستر کاشت مناسب منتقل و در محل اصلی کاشته می شود. انواع روش های قلمه زدن گیاهان به شرح زیر است.

1. قلمه چوب سخت (خشبی)

قلمه چوب سخت ساقه بیشتر در درختان خزان کننده مانند گل یاس، درخت انار، انجیر، انگور و توت کاربرد دارد. بهترین فصل برای زدن این نوع قلمه، فصل زمستان، همزمان با زمان خواب گیاه است. قلمه چوب سخت ساقه برای درختان سوزنی برگ مانند درخت نوش، نوئل و سرخدار نیز استفاده می شود. این قلمه در اواخر پاییز تا اواخر زمستان گرفته می شود. در روش قلمه زدن خشبی، قلمه از شاخه های سال جاری یا شاخه های دو تا سه ساله که رسیده باشند و چوب آن ها سفت شده باشد، گرفته می شود. مناسب ترین طول قلمه در این روش، معمولا 10 تا 25 سانتی متر است.

2. قلمه چوب نیمه سخت (نیمه خشبی)

قلمه نیمه خشبی یکی دیگر از انواع روش های قلمه زدن است و غالبا در درختان همیشه سبز پهن برگ مانند شمشاد، زیتون، کاملیا، آزالیا، برگ نو و برخی درختان خزان کننده مثل انواع مرکبات استفاده می شود. این نوع قلمه را هر موقع از سال می توان گرفت، اما دریافت آن بیشتر در اواخر بهار (پس از خاتمه رشد سریع گیاهان) توصیه می شود. مناسب ترین طول قلمه در این روش، 7 تا 14 سانتیمتر است، طوری که تعدادی از برگ های گیاه در خاتمهی آن حفظ می شود.

3. قلمه چوب نرم

قلمه چوب نرم (ساقه) از شاخه های در حال رشد نرم و آبدار بهاره گیاهان خزاندار یا همیشه سبز چوبی مانند یاس زرد، ماگنولیا، اسپیره، مورد، پیراکانتا و افرا گرفته می شود. مناسب ترین طول قلمه در این روش 8 تا 12 سانتیمتر است و برای ریشه زایی بهتر لازم است برگ های پایینی گیاه حذف شوند. در این روش معمولا از روش مه افشانی برای ریشه دار کردن قلمه و عدم پژمردگی برگ ها استفاده می شود.

4. قلمه علفی

قلمه علفی از ساقه های گوشتی و آبدار گیاهان علفی مانند گل حسن یوسف، شمعدانی، داوودی و میخک گرفته می شود. طول قلمه در این روش، 7 تا 10 سانتیمتر است و با کمک روش مه افشانی به ریشه دار شدن گیاه کمک می شود. لازم به ذکر است در انواع روش های قلمه زدن ممکن است گیاهانی باشند که از محل بریدگی، شیره پرورده بیرون می زند، در این صورت لازم است، قلمه چند ساعت در محیط خشکی نگه داری شود تا محل زخم (جای برش) خشک شده و سپس به محیط کشت اصلی منتقل شود.

5. قلمه برگ

در قلمه برگ، پهنک برگ گاهی همراه دمبرگ و گاهی به تنهایی گرفته می شود. در این روش سرعت تکثیر گیاه زیاد است و تعداد بیشتری از هر گیاه مادری به دست می آید. سانسوریا، بگونیا رکس، پپرومیا، کراسولا و بنفشه آفریقایی از مهم ترین گیاهانی هستند که به این روش تکثیر می شوند.

6. قلمه جوانه برگ

این شیوه از قلمه زدن، زمانی به کار می رود که برگ ها، توانایی تولید ریشه را داشته باشند ولی نتوانند شاخساره تولید کنند. بنابراین این نوع قلمه شامل پهنک، دمبرگ و قسمتی از ساقه و جوانه در پایین دمبرگ است. گیاهانی مانند لیمو، هورتانسیا (ادریسی) و عشقه به این روش تکثیر می شوند.

7. قلمه ریشه

این شیوه از قلمه زدن، برای گیاهانی است که بر روی ریشه های خود تولید جوانه (پاجوش) می کنند. با جدا کردن و کاشت این جوانه، ازدیاد گیاه صورت می گیرد. بهترین زمان برای قلمه زن ریشه، اواخر پاییز یا اوایل بهار است.

مجموعا در همه انواع روش های قلمه زدن گیاهان، چهار عامل رطوبت، دما، نور و بستر کاشت بر ریشه زایی تاثیر دارند. استفاده از برخی عوامل مانند روش مه افشانی، هورمون های ریشه زایی و مواد تنظیم کننده رشد برای تحریک ریشه زایی مفید هستند.

برگرفته از: کتاب اصول باغبانی

منبع: setare.com
انتشار: 2 اسفند 1399 بروزرسانی: 2 اسفند 1399 گردآورنده: lordlinks.ir شناسه مطلب: 899

به "آشنایی با انواع روش های قلمه زدن گیاهان" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "آشنایی با انواع روش های قلمه زدن گیاهان"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید