کرونا باعث گردش دنیا به سمت انگاره های علمی می گردد - مجله پیوند

به گزارش خبرنگاران، کووید-19 تقریبا در تمام کشورهای دنیا جنبه فراگیری و عالم گیری به خود گرفته است و تمام ملت های دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده، میلیون ها نفر را مبتلا نموده، جان صدها هزار نفر را گرفته است و تقریبا اقتصاد دنیا را با چالش روبه رو نموده است. اما به نظر می رسد پیامدهای این ویروس به ویژه در میان مدت و بلند مدت یکسان نبوده و اثرات منفی آن بیشتر متوجه کشورها و ملت های فقیر و طبقات پایین خواهد بود. محققی در یک مقاله با عنوان علت ها و پیامدهای همه گیری کووید-19 این موضوع را آنالیز نموده است.

در این مطالعه که توسط خلیل میرزایی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی رودهن اجرا شده، آمده است: روش مورد مطالعه در این پژوهش، از نظر هدف، روش بنیادی نظری و از نظر اجرا اسنادی بوده است. پژوهش های بنیادی نظری مبتنی بر روش های استدلالی عقلانی- قیاسی است و در این راستا کوشش می نماید با استفاده از گزاره پردازی به طرح کلی برسد و در این راستا، گزاره هایی از نظر منطقی و عقلانی درست و همخوان و مکمل را به خود می گیرد تا به نتیجه عقلانی دست یابد. این روش از نظر اجرا مبتنی بر یک روش اسنادی است و از سنجه های غیرواکنش سود می جوید و معمولا در راستای نیل به نظریه یا مدل خود، مبانی نظری موجود را آنالیز و نقد می نماید و در نهایت اصول استدلالی - عقلانی خود را طرح و نتیجه گیری می نماید.

در بخش دیگری از این پژوهش گفته شده است: مقاله حاضر، با در نظر دریافت چهار دیدگاه درباره ویروس کرونا، نگاشته شده است که سه دیدگاه آن معطوف به علت ها و یک دیدگاه معطوف به پیامدها بود. در دو دیدگاه نخستین، علت کووید-19 به تروریسم زیستی نسبت داده می گردد و وجود دو پیکره سیاسی-مالی را هدف قرار می دهد که در آن از یک سو کشورهای غربی- شمالی، متهم به ساخت و گسترش این ویروس هستند و از سوی دیگر چین به عنوان خاستگاه این ویروس، متهم به ساخت و گسترش این ویروس در راستای هدف های سیاسی-مالی می گردد که با توجه به شواهد و استدلال های موجود، این دو دیدگاه تا حدود زیادی رد می شوند. دیدگاه سوم، علت را ناشی از روابط و تعامل های نامناسب انسان و طبیعت می داند و شیوع این ویروس را ناشی از پاسخ درخور طبیعت به تجاوز انسان می داند که با توجه به استدلال ها و شواهد موجود، این امکان پذیرترین دیدگاه درباره علت شکل گیری و شیوع این ویروس در نظر گرفته می گردد.

میرزایی در این مقاله می گوید: دیدگاه چهارم معطوف به پیامدهاست که تعیین شد علاوه بر تاثیر این ویروس در حوزه های مالی، سیاسی و اجتماعی-فرهنگی، انتظار یک تغییر انگاره ای حاصل از ویروس کرونا دور از دسترس نخواهد بود و احتمالا دنیا شاهد یک گردش کلی و قوی به سمت انگاره علمی و فاصله گیری از انگاره های درک متعارفی، خرافی و شبه دینی خواهد بود. حتی می توان گفت تغییر در نظام های سیاسی، مالی و اجتماعی- فرهنگی در سطح دنیا قابل انتظار خواهد بود و احتمالا کشورهای مطلق گرا و اقتدارگرا به تشکیل حکومت یا دولت استثنا به ویژه در زمان های بحران روی خواهند آورد؛ اما دولت های دموکرات و رفاه در قالب ملت-دولت کوشش خواهند کرد اعتماد اجتماعی و عمومی را تقویت نمایند تا ماندگاری خود را تضمین نمایند.

این جامعه شناس در بخش دیگری از این پژوهش می گوید: در عین حال با توجه به افزایش شکاف طبقاتی و آسیب پذیر شدن قشرهای پایین جامعه و ناتوانی و کم توانی حکومت های اقتدارگرا، احتمال افزایش اعتراض های خیابانی، انقلاب ها و اعتصاب ها و گرایش به تغییر حکومت ها و تبدیل آن ها به دولت های رفاه افزایش خواهد یافت. به طور کلی، با توجه به تغییر انگاره ای که پیش بینی می گردد در دنیا صورت بگیرد، می توان پیش بینی کرد که:

1- آهنگ رشد مدرنیته تندتر گردد.

2- فناوری های دیجیتالی و ارتباطات مجازی، پیشرفته تر و گسترده تر شوند و اقتصاد و مناسبات اجتماعی بیشتر به سمت مجازی بنیاد بودن سوق یابد.

3- انگاره علمی و نظام کارشناسی، برجسته تر گردد و علم، چیرگی و نفوذ خود را به شبه دین ها و خرافات افزایش دهد.

4- احساس ناایمنی به ویژه در حوزه سلامت افزایش یابد و دنیا سرمایه داری بر زیست-پزشکی و زیست-سرمایه تاکید بیشتری کند. در نتیجه دولت های رفاه بیشتر به اقدامات رفاهی و سلامتی بها بدهند.

این مقاله در ویژه نامه پیامدهای شیوع ویروس کرونای فصلنامه علمی-تخصصی ارزیابی تاثیرات اجتماعی منتشر شده است.