فقر در دوران کودکی مانع از رشد مناسب مغز می گردد ، یک اقدام ساده می تواند مانع از این اثر زیانبار گردد - مجله پیوند

اما متاسفانه فقر می تواند مانع از رشد مغزی در این سنین گردد. آنالیز ها نشان داده اند که فقر در ابتدای دوران کودکی یک عامل خطرساز برای دستاورد پایین تر تحصیلی باشد. فقر بعلاوه با تفاوت هایی در ساختارهای مغز ، توانایی پایین تر شناختی، مسائل رفتاری و علائم روانی همراهی دارد.

این شرایط نشان می دهد که چقدر مهم است که همه بچه ها بخت یکسانی در زندگی داشته باشند. اما تا هنگامی که اقدامات کافی برای کاهش نابرابری و بهبود پیامدها انجام گردد. اکنون یک آنالیز نو بوسیه پژوهشگران دانشگاه فودان در شانگهای چین که نتایج آن در ژورنال Psychological Medicine منتشر شده است، نشان می دهد که فعالیت مقرون به صرفه قیمتی مانند مطالعه تفریحی می تواند با دست کم بعضی از اثرات منفی فقر بر مغز مقابله کند.

عایدی بالاتر در دوران کودکی با نمره های بالاتر در آزمون های زبان، حافظه کاری و پردازش نشانه های اجتماعی و عاطفی ارتباط دارد. پژوهش ها نشان داده اند که لایه بیرونی مغز به نام قشر مغز در افراد درسطح بالاتر اجتماعی- مالی نسبت به افراد فقیرتر سطح بزرگتر و ضخامت بیشتری دارد.

همبستگی میان مقدار ثروت و توانایی شناختی در بچه ها در خانواده های محروم از لحاظ مالی بیشتر از همه مشاهده می گردد. در میان بچه ها خانواده های با عایدی پایین، تفاوت های کوچک در مقدار عایدی با تفاوت نسبتا بزرگتر در مقدار سطح قشر مغز همراهی دارد.

مهمتر اینکه نتایج به دست آمده از یک آنالیز نشان داد که هنگامی به مادران در سطح پایین مالی و اجتماعی هدیه های نقدی ماهانه داده می گردد، سلامت مغزی بچه هاشان بهبود پیدا می نماید. به طور میانگین، بچه ها مادرانی که هدیه نقدی دریافت نموده بودند مغزهای انعطاف پذیرتر (دارای پلاستیستی بیشتر) و با سازگاری بهتر با محیط داشتند. دانشمندان دریافتند که چنین بچه ها در آینده آسانتر مهارت های شناختی را به دست می آورند.

شرایط اجتماعی-مالی ما حتی بر نوع تصمیم گیری های ما هم تصمیم می گذارد. یک آنالیز در دانشکده اقتصاد لندن نشان داد که ظاهرا فقر توجه فرد را به برآورده کردن نیازها و تهدیدهای فوری متوجه می نماید. در نتیجه، افراد بر موضوعات آنی متمرکز می شوند، و توجه چندانی به طرح های آینده نمی کنند- و بعلاوه کمتر تمایل کمتری به خطر کردن از خود نشان می دهند.

این آنالیز بعلاوه نشان داد که بچه ها از خانواده های در سطوح پایین مالی- اجتماعی ظاهرا دسترسی کمتری به سازوکارهای کنار آمدن با مسائل (coping mechanism) دارند و احساس اعتماد نفس شان کمتراست.

اما اینکه برای دریافت فقر به چه دلیل باعث این اثرات منفی بر مغز و دستاوردهای تحصیلی می گردد، پژوهش های بیشتری ضروری است. یکی از این دلایل ممکن است تغذیه بد و استرس در خانواده ها به دلیل فقر مالی باشد. نبود فضاهای ایمنی و تسهیلات مناسب برای بازی و ورزش کردن و نیز محدودیت دسترسی به کامپیوتر و سایر وسائل یاری تحصیلی هم ممکن است نقشی در این مورد داشته باشد.

اقدام ساده ای که مانع از اثر زیانبار فقر بر مغز بچه ها می گردد

اما این آنالیز نو که از نوع مشاهده ای بود همچننین نشان داد یک اقدام ساده وجود دارد که می تواند تاحدی با این اثرات منفی مقابله کند و آن هم مطالعه تفریحی است.

این آنالیز نشان دهنده رابطه مثبت و قابل توجهی میان مطالعه تفریحی در ابتدای کودکی و توانایی های شناختی، سلامت روانی و دستاوردهای تحصیلی بهتر در دوران نوجوانی بود.

در این آنالیز داده های مربوط به بیش از 10000 شرکت کننده با پس زمینه های قومی و س طوح اجتماعی- مالی متفاوت در آمریکا مورد تجزیه و تحلیل نهاده شد. این داده ها از جمله شامل اقدامات اجرا شده بوسیله بچه ها و نوجوانان 9 تا 13 ساله و تعداد سال هایی بود که آنها صرف خواندن تفریحی در ابتدای کودکی بودند. به علاوه داده ها درباره توانایی های شناختی، سلامت روانی و سلامت مغزی این افراد هم در دسترس بود.

حدودی نیمی از این نوجوانان خواندن را در ابتدای دوران کودکی آغاز نموده بودند، در حالیکه تقریبا نیمی دیگر هیچگاه در ابتدای دوران کودکی کتابی نخوانده بودند یا خواندن را در سنین بالاتر آغاز نموده بودند.

نتایج این تجزیه و تحلیل نشان داد که خواندن تفریحی در ابتدای کودکی می تواند بدون توجه به شرایط اجتماعی-مالی برای افراد سودمند باشد. بعلاوه این اثر سودمند بدون توجه به به مقدار ابتدایی هوش کودک- و نیز مقدار تحصیلات والدین کودک که مهمترین عامل موثر در هوش بچه ها در سنین پایین - است ایجاد می گردد.

یافته های این پژوهشگران نشان داد که در بچه های که مطالعه تفریحی انجام داده اند، سطح قشر مغزی در چندین منطقه مغز که به طور قابل توجهی به توانایی شناختی و سلامت روانی ارتباط دارند (از جمله قطعات پیشانی یا لُب های فرونتال مغز) بیشتر است. بنابراین این نتایج نشان می دهد که خواندن تفریحی در ابتدای دوران کودکی می تواند مداخله موثری برای مقابله با اثرات منفی فقر بر مغز باشد.