روحانی چون جانسون به استراتژی تسکین معتقد است! ، قبل از فاجعه از چین درس بگیرید - مجله پیوند

گروه سیاسی خبرنگاران؛ به رغم سرعت زیاد گسترش بیماری کرونا، هنوز ایران درگیر بحث هایی است که نه فقط بی حاصل است بلکه به دلیل اتلاف وقت و فلج کردن قدرت تصمیم گیری بسیار خطرناک است، زیرا گذشت هر روز می تواند به بهای جان هزاران نفر تمام شود.

چین کره شمالی نیست و رئیس جمهور، آقای شی، دیکتاتور نیست و به تنهایی تصمیم نمی گیرد. نظام سیاسی چین مبتنی بر حاکمیت حزب کمونیست است یعنی حاکمیت جمعی است نه فردی. پولیت بورو (رهبری عالی حزب کمونیست) و دولت جلسه می گذارند و به تصمیم می رسند و آقای شی مجری این تصمیمات است. برغم وجود این بوروکراسی، چینی ها در مقابله با کرونا سرعت عمل و مدیریت درخشان نشان دادند. حتماً کندی هم داشتند در فاصله زمانی 17 نوامبر 2019/ 26 آبان 1398، که ویروس در ووهان به بدن بیمار شماره یک منتقل شد و یکی دو هفته بعد علائم آن ظاهر شد، تا 31 دسامبر 2019/ 10 دی 1398 که شیوع آن را به سازمان بهداشت جهانی گزارش دادند. قطعاً اگر زودتر اقدام می کردند تلفات کمتر می شد. برغم این، امروزه تجربه چین و دستاورد آن در مهار کروناویروس در جهان مثال زدنی شده حتی در بین مقامات ارشد بهداشتی و پزشکی ایالات متحده آمریکا مانند توصیه های مکرر دکتر آنتونی فاوچی، رئیس انستیتوی ملی بیماری های واگیر و شاخص ترین چهره علمی تیم ضربتی کاخ سفید برای مقابله با کرونا، دال بر ضرورت اتخاذ هر چه سریع تر روش هایی مانند چین. آنچه تجربه چین را به مدل و سرمشق تبدیل کرده تعلل و ناتوانی دولت های اروپای غربی و آمریکای شمالی در مقابله با کرونا است. چرا، برغم گذشت مدت طولانی از ورود ویروس کرونا به ایران و شیوع گسترده آن (از اواسط ژانویه 2020/ اواخر دی 1398)، مقامات ایران، برخلاف چین، هنوز نمی توانند به تصمیم جمعی برسند؟

بنظر می رسد هم اکنون به دلیل پمپاژ انبوه طرح ها و تحلیل های متناقض و اطلاعات و اخبار بعضاً نادرست و حتی ساختگی به مقامات اصلی تصمیم گیرنده سیستم عصبی و قوه مفکره و در نتیجه قدرت تصمیم گیری ایران فلج شده و ناتوان از واکنش سریع و مناسب است. بحث نظری اصلی که قدرت تصمیم گیری ایران را سلب کرده راه حل های بسیار گمراه کننده و خطرناک موسوم به استراتژی تسکین و ایمنی گله ای است. این راه حل ها محبوب رئیس جمهور است و در بیانات او به صراحت بیان شده زیرا، همچون ترامپ و بوریس جانسون، گمان می کند هم می توان با کرونا جنگید و هم به روال عادی ادامه داد و مانع از سقوط بیشتر اقتصاد شد.

امروز، ناکارآمدی راه حل های موسوم به استراتژی تسکین عیان شده و ثابت شده که تنها راه برای مقابله با کرونا اتخاذ هر چه سریع تر استراتژی سرکوب است.

استراتژی تسکین Mitigation Strategy بر بنیاد تئوری ایمنی گله ای Herd Immunity بنا شده که در تاریخ پزشکی به کار می رود بدان معنا که در تاریخ بشر و سایر حیوانات بر اساس اصل انتخاب طبیعی بیماری هایی آمده و رفته اند و با نابود شدن بخشی از جمعیت (= گله) سایرین مصون شده اند. ایمنی گله ای، که در معادل گزینی فارسی آن را تزئین کرده و بجایش ایمنی جمعی بکار می برند، مفهوم علمی دقیقی است، ولی نمی تواند راه حل دولت ها برای مبارزه با کرونا باشد به بهای مرگ بخش مهمی از جمعیت. نمونه های پیروز چین و سایر کشورها، بویژه سه کشور تایوان و کره جنوبی و تایلند، ثابت می کند که ویروس مهارشدنی است، هیچ الزامی نیست بخش مهمی از جامعه مبتلا شوند و مدیریت قوی دولت ها می تواند جان انسان ها را نجات دهد.

استراتژی تسکین را اینگونه تعریف می کنند: غیرممکن است بتوانیم مانع از شیوع عام کروناویروس شویم، پس اجازه دهیم راه خود را برود و 60- 70 درصد مردم مبتلا شوند و در این دوره از طریق سیستم بهداشتی ویروس را مدیریت کنیم. استراتژی سرکوب بدان معناست که باید به فوریت و با اقدامات ضربتی و سنگین بیماری را تحت کنترل درآورد و از طریق مراعات اکید اصول دوری گزینی یا فاصله گیری اجتماعی Social Distancing و تست گسترده بیماران و قرنطینه کردن اکید حاملان ویروس و مبتلایان و سایر اقدامات ضرور مانند بستن مرز ها زنجیره انسانی انتقال ویروس را قطع کرد.

علاوه بر دولت بوریس جانسون در بریتانیا، که منادی جنجالی استراتژی تسکین بود، ولی پایان مجبور شد در 16 مارس 2020/ 26 اسفند 1398 رسماً از موضع خود به سود استراتژی سرکوب عدول کرده و راه حل های ضربتی و سخت در پیش گیرد، از دیروز، 23 مارس 2020/ 4 فروردین 1399، دولت های هلند و کانادا نیز، که استراتژی تسکین را دنبال می کردند، عقب نشینی کرده و استراتژی سرکوب را در پیش گرفتند و برخی اقدامات ضربتی مبتنی بر دوری گزینی اجتماعی را اعلام کردند.

نتیجه اتخاذ سیاست ایمنی گله ای و راه حل های مبتنی بر استراتژی تسکین از سوی دولت های کانادا و هلند گسترش وسیع بیماری بود در کشور های فوق که امروز مقابله با آن را برایشان بسیار دشوارتر می کند و احتمالاً سرنوشتی نزدیک، چون ایتالیا و اسپانیا را در این دو کشور رقم می زند. بحث های نظری را درباره راه حل های مقابله با کرونا در ایران مختومه اعلام کنیم و به اقدامات سریع و قاطع و جدی دست زنیم. جان انسان ها در خطر است و هیچ کس نمی تواند خود را از گناه مرگ آنان مبری کند.

عبدالله شهبازی- مورخ و پژوهشگر سیاسی